МОНГОЛ УЛСЫН ШҮҮХИЙН ТУХАЙ ХУУЛИАС:
85 дугаар зүйл.Шүүхийн Тамгын газар
85.1.Шүүх нь Тамгын газартай байна.
85.2.Улсын дээд шүүхээс бусад шүүхийн Тамгын газар үйл ажиллагаагаа Ерөнхий зөвлөлд тайлагнана.
85.3.Шүүхийн Тамгын газрын бүтэц, орон тоог тухайн шүүхийн ажлын ачаалал, онцлогийг харгалзан Ерөнхий зөвлөл батална.
85.4.Улсын дээд шүүхээс бусад шүүхийн Тамгын газрын үйл ажиллагааны нийтлэг журмыг Ерөнхий зөвлөл тогтооно.
85.5.Шүүхийн Тамгын газар нь тамга, тэмдэг, хэвлэмэл хуудас хэрэглэнэ.
86 дугаар зүйл.Шүүхийн Тамгын газрын чиг үүрэг
86.1.Шүүхийн Тамгын газар захиргааны удирдлагын дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
86.1.1.энэ хуулийн 71, 72, 73, 74, 75 дугаар зүйлд заасан чиг үүргийг тухайн шүүхэд хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах;
86.1.2.шүүхийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг хэвийн явуулах нөхцөлөөр хангах;
86.1.3.шүүхийн хөдөлмөрийн дотоод журмын биелэлтэд хяналт тавих;
86.1.4.шүүхэд ирүүлсэн хэрэг, нэхэмжлэл, гомдол, хүсэлтийг хүлээн авч, бүртгэх;
86.1.5.шүүхийн бичиг хэрэг, захидал харилцаа, шуудан, архивын үйл ажиллагааг зохион байгуулах;
86.1.6.шүүхийн эд хөрөнгийн бүртгэл, тооллого, эзэмшил, ашиглалт, хамгаалалтыг зохион байгуулж, эд хөрөнгийн бүрэн бүтэн байдлыг хангах арга хэмжээг авах;
86.1.7.хэргийн эд мөрийн баримтыг хадгалах, зөөвөрлөх, холбогдох шийдвэрийг хэрэгжүүлэх;
86.1.8.тухайн шүүхийн шүүн таслах болон бусад ажиллагааны тоон мэдээлэл гаргах;
86.1.9.иргэн, хуулийн этгээдээс хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд хамаарахгүй асуудлаар ирүүлсэн өргөдөл, гомдлыг хуульд заасны дагуу шийдвэрлэж, хариу өгөх;
86.1.10.хуульд заасан бусад.
86.2.Шүүх хуралдааны тэмдэглэлийг мэдээллийн технологи ашиглан хөтөлж болно.
87 дугаар зүйл.Шүүхийн Тамгын газрын даргын бүрэн эрх
87.1.Шүүхийн Тамгын газрын дарга дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
87.1.1.шүүхийн Тамгын газрыг өдөр тутмын удирдлагаар хангах;
87.1.2.шүүхийн Тамгын газрын ажилтныг томилох, чөлөөлөх;
87.1.3.шүүхийн Тамгын газрын төсвийг захиран зарцуулах, тайлагнах;
87.1.4.шүүхийн Тамгын газрын ажлын тайланг тухайн шүүхэд танилцуулах;
87.1.5.хуульд заасан бусад бүрэн эрх.
87.2.Шүүхийн Тамгын газрын дарга бүрэн эрхийнхээ хүрээнд тушаал гаргана.
87.3.Шүүхийн Тамгын газрын даргын бүрэн эрхийг Ерөнхий шүүгч болон шүүгч хэрэгжүүлэхийг хориглоно.
Тус шүүхийн Тамгын газар нь өнөөдрийн байдлаар Тамгын газрын дарга 1, шүүхийн үйлчилгээний хэлтсийн дарга 1, шүүгчийн туслах 20, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга 17, шүүхийн захиргааны болон үйлчилгээний 21 ажилтныг оролцуулан нийт 60 орон тоотойгоор Нийслэлийн 9 дүүргийн засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн бүх нэгжийг харьяалан захиргааны хэрэг, маргааныг хянан шийдвэрлэж байна.
Шүүхийн Тамгын хэлтэс, газрын даргаар
- Д.Энхбаатар /2004-2013 он хүртэл/
- Н.Батхүү /2013-2017 он хүртэл/,
- Д.Ганбаатар 2017-2020 он хүртэл/,
- Н.Батхүү 2020 оны 05 сарын 01 -ны өдрөөс томилогдон ажиллаж байна.
Түүхэн хөгжлийн 15 жилийн хугацаанд тус шүүхээр үйлчлүүлж, эрхээ хамгаалуулах иргэдийн тоо жил ирэх тусам нэмэгдэн, шүүхэд гаргаж буй нэхэмжлэлийн агуулга улам өргөжиж ирлээ. Тухайлбал 2004 онд зөрчигдсөн эрхээ хамгаалуулахаар гаргасан иргэд, хуулийн этгээдийн 160 нэхэмжлэлийг хүлээн авч, 48 захиргааны хэргийг хянан шийдвэрлэж байсан бол 2018 онд иргэд, хуулийн этгээдээс 1669 нэхэмжлэл хүлээн авч, 964 захиргааны хэргийг хянан шийдвэрлэжээ. Тус шүүх нь жилд дунджаар 60 мянга орчим иргэнд үйлчилгээ үзүүлж, 920-1100 орчим захиргааны хэрэг, маргааныг хянан шийдвэрлэж байна.
Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүх нь Монгол Улсын хэмжээнд захиргааны хэргийн шүүхээр шийдвэрлэгдэж буй хэрэг, маргааны 60 гаруй хувийг дангаараа шийдвэрлэж байна. Түүнчлэн өнгөрсөн хугацаанд иргэдийн эрэлт хэрэгцээтэй шүүх болон төлөвшиж, шүүхээс гаргаж байгаа шийдвэр нь төрийн захиргааны байгууллага, албан тушаалтанд хууль хэрэглээний практик, жишиг болж тогтсон төдийгүй шүүхийн тогтолцоонд баттай байр суурийг эзэлж, нийгэмд шударга ёсыг тогтоох үйлст бодитой хувь нэмэр оруулж байна.
Шүүхийн тухай хуульд шүүгчийг томилолтоор ажиллуулах эрх зүйн зохицуулалт бий болж, Шүүхийн Ерөнхий зөвлөлийн 2016 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 63 дугаар тогтоолоор тус шүүхэд Өмнөговь, Дундговь, Говьсүмбэр, Архангай, Ховд аймгаас 5 шүүгчийг 6 сарын хугацаагаар томилолтоор ажиллуулж эхэлсэн юм.
Энэ нь тус шүүхийн ажлын ачааллыг бууруулах, улмаар томилолтоор ажиллаж байгаа шүүгч нар өөрсдийн шүүн таслах ажлын дадлага, туршлагаа дээшлүүлэх, өөрийгөө хөгжүүлэх, мэргэшүүлэх, иргэдэд шүүхийн үйлчилгээг түргэн шуурхай хүргэх зэрэгт ихээхэн түлхэц болж байна.
Тус шүүхийн Тамгын газар нь түүхэн хөгжлийн явцад хэргийн хөдөлгөөнөөр манлайлсан, хүний нөөц, санхүү, менежментийн хувьд бэхэжсэн, орчин үеийн цахимжсан шүүх болон төлөвшин, хөгжсөөр байна. Тодруулбал, 2017 оныг ШЕЗ-өөс “Шүүхийн үйлчилгээний жил” болгосонтой холбогдуулан шүүхийн “Нээлттэй танхимд “Иргэд өөртөө үйлчлэх хэсэг”, "Шүүхийн үйлчилгээний төв" -д шүүгчийн туслахыг дуудах, хэргийн оролцогчдын гомдол, саналыг хүлээн авах “Цахим булан”-г тус тус шинээр санаачилсан нь амжилттай хэрэгжиж байна. Мөн фэйсбүүкээр дамжуулан өөрийн пэйж хуудастаа “цахим зөвлөх” үйлчилгээг өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлэн ажиллаж байгаа нь үйлчлүүлэгчдийн таашаалд нийцсэн үйлчилгээг үзүүлж, бусдад сайн туршлага болж яваа нь бидний бас нэгэн бахархал юм. ШЕЗ-өөс 2018 оныг “Хэргийн хөдөлгөөний удирдлагын жил” болгосонтой холбогдуулан Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн Тамгын газар Хэргийн хөдөлгөөний удирдлагын хэсэгтэй анхны шүүх болсон. Түүнчлэн цахим орчин дахь Youtube сувгийг ашиглан “Медиа хөтөч” төслийг амжилттай хэрэгжүүлж эхэлсэн бөгөөд цахим сувгаараа дамжуулан иргэдийн шүүхэд мэдүүлэх эрх, эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх, хууль сурталчилах, шүүхийн өдөр тутмын үйл ажиллагаа, хэргийн хөдөлгөөний мэдээлэл зэрэг олон талын мэдээллийг нэг дороос өгөх чухал ач холбогдолтой юм. Эдгээр шинэлэг ажлыг шүүхийн өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа санаачлан хэрэгжүүлж, үр дүнд хүрснийг үнэлэн ШЕЗ-өөс дараах шагнал урамшууллыг олгосон болно. Үүнд:
2005 онд улсын хэмжээнд шүүн таслах ажлаараа “Тэргүүн” байр,
2009 онд “Шилдэг менежменттэй шүүх”,
2017 онд “Шинийг санаачлагч шүүх”,
2018 онд ШЕЗ-ийн 25 жилийн ойд зориулсан “Санаачилга” уралдаанд “Тэргүүн” байр,
2018 онд Шүүхийн хараат бус байдлыг хангаж, хамгаалах, шүүхийн үйлчилгээг чанартай, хүртээмжтэй, үр нөлөөтэй хэрэгжүүлэх, шүүхэд итгэх олон нийтийн итгэлийг нэмэгдүүлэх, бэхжүүлэхийн төлөө санаачилга зүтгэлтэй ажиллаж, 2018 оны ажлын үнэлгээгээр “Тэргүүн” байрт тус тус шалгарч байсан нь тус шүүхийн үе үеийн хамт олны ажил, үйлсийг илтгэх нэгэн үзүүлэлт юм.
Шүүхийн бүтэц бүрэлдэхүүн
2024 оны 03 дугаар сарын 21-ний өдрийн 101 дүгээр тогтоол